W niedzielę, 12 września, odbyły się obchody 77. rocznicy Bitwy pod Ewiną. Kwiaty pod pomnikiem upamiętniającym partyzantów walczących z okupantem hitlerowskim złożyli m.in. członkowie Zarządu Powiatu Radomszczańskiego: Ewa Gajzler i Fabian Zagórowicz.
Uroczystości z okazji 77. rocznicy Bitwy pod Ewiną zorganizowane zostały przez Nową Lewicę, przy ogromnym zaangażowaniu Arkadiusza Ciacha, Radnego Rady Powiatu Radomszczańskiego. Na tegorocznych obchodach obecni byli m.in. wicemarszałek Sejmu Włodzimierz Czarzasty, poseł na Sejm RP Tomasz Trela, senator Wojciech Konieczny, wiceprzewodnicząca Rady Miejskiej w Łodzi Małgorzata Niewiadomska- Cudak, Prezydent Miasta Radomska Jarosław Ferenc, wójtowie z terenu powiatu radomszczańskiego, przedstawiciele organizacji i stowarzyszeń kombatanckich oraz okoliczni mieszkańcy.
Kręte są ścieżki polskiej historii. Droga naszego kraju do pełni niepodległości nigdy nie była prosta i łatwa. Wielu przelało na tej drodze krew, tysiące ofiar poświęciło swe życie. Nie dzielmy tych ofiar w imię bieżącej polityki. Uszanujmy wszystkich, którzy podjęli walkę z okupantem, a ocenę tych wydarzeń pozostawmy historykom – apelował w swoim przemówieniu podczas rocznicowych uroczystości Fabian Zagórowicz.
Uroczystość była również okazją do wręczenia odznaczeń i medali. Złotym Medalem „Za wybitne zasługi dla Związku Żołnierzy Wojska Polskiego" odznaczeni zostali: Ewa Gajzler, Członek Zarządu Powiatu Radomszczańskiego oraz Fabian Zagórowicz, Członek Zarządu Powiatu Radomszczańskiego.
Części oficjalnej uroczystości towarzyszył również „Przegląd piosenki żołnierskiej i patriotycznej”, dofinansowany z budżetu Powiatu Radomszczańskiego w ramach procedury tzw. „małych grantów”. Publiczność mogła usłyszeć m.in.
- Annę Wieleńską - znaną z konkursu TVN „Mali Giganci” - i jej piękne wykonanie pieśni „Major Ponury”,
- Akademię Młodych Talentów „Małe Skrzypaczki” z Kielc,
- Zespół „Kraszewianki”,
- Zespół „Widawianki” ,
- Zespół Stowarzyszenia Wsi Borowa,
- Radomszczański Chór Seniorów „Romantica”,
- Muzykujących Strażaków z OSP Drzewica (z powiatu opoczyńskiego),
- Orkiestrę Dętą „Expresja” z Silnicy.
Na uczestników uroczystości czekała również tradycyjna wojskowa grochówka. Dużym zainteresowaniem cieszyły się także strzelnica wojskowa oraz pojazdy i eksponaty militarne, prezentowane przez grupy rekonstrukcji historycznych.
Bitwa pod Ewiną
Bitwa pod Ewiną to walka stoczona 12 września 1944 roku w lasach kotfińskich przez 3 Brygadę Armii Ludowej im. Józefa Bema wspieraną przez oddział Batalionów Chłopskich i skoczków z Polskiego Sztabu Partyzanckiego z jednostkami armii niemieckiej.
500 partyzantów Armii Ludowej pod dowództwem Bolesława Hanicza-Boruty, kilkudziesięciu z Batalionów Chłopskich oraz 15 polskich skoczków z radiostacją z Polskiego Sztabu Partyzanckiego, zostało okrążonych w lasach kotfińskich przez około ok. 2–3 tys. żołnierzy i żandarmów niemieckich wyposażonych w samoloty, wozy pancerne, artylerię i granatniki. Sztab III Brygady AL, ulokowany w leśniczówce w Ewinie, szacował siły przeciwnika na ok. 6 tys. żołnierzy
Pierwsze starcie nastąpiło o godz. 9.00 w rejonie Ciężkowic, gdzie część partyzantów została zmuszona do wycofania się w kierunku Ewiny. Oddziały partyzanckie walczące w rejonie Włynic zatrzymały natarcie nieprzyjaciela. Obrona okrążonych sił polskich była czasami chaotyczna, a żołnierze zaskakiwani przez liczne siły niemieckie. Niemcy, wykorzystując znaczną przewagę liczebną i ogniową, w kilku innych miejscach wdarli się w obronę partyzancką.
Bitwa zakończyła się wydostaniem się polskich partyzantów przez lukę w pierścieniu wojsk niemieckich, co w warunkach walki partyzanckiej traktowane jest jako zwycięstwo. Około 22.00 3 Brygada AL im. Józefa Bema wyszła z okrążenia i przeszła w lasy koło Kruszyny.
Straty Polaków wyniosły 18 zabitych i 11 rannych oraz ok. 10 zaginionych, straty hitlerowców – wg Ryszarda Nazarewicza - około 100 zabitych i 200 rannych, choć bardziej prawdopodobne jest ok. 100-150 zabitych, rannych i zaginionych. W swoim raporcie dowódcy brygady płk. Hanicz-Boruta (ranny w walce) informuje, że straty niemieckie była kilkakrotnie większe niż partyzantów – nie podaje jednak dokładnych liczb.
